Zijn buxusalternatieven giftig?

Hoewel de aanwezigheid van de buxusmot en de buxusschimmel een belangrijke reden is om voor buxusalternatieven te kiezen in plaats van de buxus zelf, zijn er meer redenen om andere haagplanten dan de buxus in de tuin te planten. Ieder onderdeel van de buxus is namelijk zo giftig dat een hap ervan al fataal is voor een klein dier. Voor een tuin waar veel nieuwsgierige huisdieren rondlopen – of kinderen die veel in hun mond stoppen – is het dus niet verstandig om een buxushaag te planten, hoe mooi zo’n strakke, bijna kunstzinnige haag ook is. Natuurlijk is dan de belangrijkste vraag: zijn buxusalternatieven giftig? Het goede nieuws is dat er buxusvervangers zijn die niet of aanzienlijk minder giftig zijn dan de Buxus sempervirens, al kan het geen kwaad om voorzichtig te zijn.

Hoe giftig is de buxus?

Bij sommige planten zijn slechts bepaalde delen giftig. Het gaat dan vaak om de bladeren, de bast, het vruchtvlees of de zaden. Aan de buxus is echter geen enkel onderdeel te vinden dat niet giftig is, behalve natuurlijk voor die vervelende buxusrups die er graag van eet. Het zijn niet alleen kleine dieren die aan het eten van stukken buxus kunnen overlijden. Zelfs een paard overleeft een hap van de buxus van ongeveer een halve kilo niet. De giftige stoffen in de buxus tasten de maag, de darmen en zelfs het centrale zenuwstelsel aan. Voor kleinere dieren wordt het al helemaal gevaarlijk. Je wilt dus niet dat je hond of kat van de buxus eet, al is het maar een los blaadje.

Op zich leiden kleine hoeveelheden tot niet veel meer dan maag- en darmklachten, maar dieren en jonge kinderen zijn meestal niet zo voorzichtig. Het sap van een buxusblad kan zelfs bij aanraking tot maagklachten leiden. Mocht je dus wel een buxushaag willen planten, let daar dan op bij het snoeien. Je bent een hoop problemen echter al voor als je in plaats daarvan een van de beschikbare buxusalternatieven in de tuin plant.

De Japanse hulst is minder giftig dan de buxus

De meest populaire buxusvervanger van Europa is de Japanse hulst (Ilex crenata) en dan de Japanse hulst ‘Dark Green’® in het bijzonder. Dat heeft vooral met het uiterlijk van deze eveneens wintergroene haagplant te maken. De overeenkomsten tussen het uiterlijk van de buxus en dat van de Ilex crenata ‘Dark Green’® zijn zo groot dat nauwelijks iemand door gaat hebben dat de haag die in jouw tuin staat geen buxushaag is. En omdat de Japanse hulst ook niet zo snel groeit, is ook deze plant zeer geschikt voor de vormsnoei en lage hagen die weinig onderhoud nodig hebben. Bovendien is de Japanse hulst aanzienlijk minder giftig dan de buxus.

Minder giftig betekent natuurlijk niet dat ieder deel van de plant zonder problemen gegeten kan worden. In de herfst groeien er namelijk bessen aan de Japanse hulst die enigszins giftig zijn voor mensen. Het eten van deze vruchten is bij lange na niet zo dodelijk als wanneer er van de buxus gegeten wordt, maar diarree en overgeven zijn gebruikelijke gevolgen van de consumptie ervan. Als de vorst de bessen zoeter en zachter heeft gemaakt, eten vogels er overigens wel graag van. Omdat hun verteringsstelsel anders in elkaar zit dan dat van de mens, zullen zij hier geen hinder van ondervinden.

Giftigheid bij andere buxusalternatieven

Andere populaire buxusalternatieven zijn de kardinaalsmuts en de Chinese kamperfoelie, ook wel bekend onder zijn wetenschappelijke naam Lonicera nitida. Voor die laatste geldt eigenlijk hetzelfde als voor de Japanse hulst: op zich is de struik niet giftig, maar de donkere vruchten die na de bloei aan de struiken verschijnen mogen onder geen beding gegeten worden. Ook bij de Lonicera nitida geldt dat alleen voor mensen, want deze bessen zijn in trek bij vogels. De kardinaalsmuts is daarentegen in zijn geheel giftig voor onder meer mensen, katten, honden en paarden. Als ervan gegeten wordt, zal dat niet meteen dodelijk zijn, maar hevige buikpijnen en bewusteloosheid zijn reële risico’s.

Hoewel de taxus als alternatief voor de buxus minder in trek is, is deze coniferensoort door zijn langzame groei, zijn kleine naalden en zijn wintergroene karakter wel de overweging waard voor een strakke lage haag of voor de vormsnoei. Ook de taxus heeft onderdelen die zeer giftig zijn. Het zoete vruchtvlees van de rode bessen die aan vrouwelijke taxussen groeien kan gewoon gegeten worden, maar de pitten in de vruchten bevatten de uiterst giftige stof taxine. Dit gif zit ook in het blad en de bast van de taxus. Opvallend genoeg vormen vogels ook hierbij weer een uitzondering: omdat hun lichaam het omhulsel van de zaden niet afbreekt, komt het gif niet in hun lichaam terecht. Zo dragen ze zelfs bij aan de verspreiding van de taxus. Mensen, huisdieren en vee overleven het eten van de giftige delen van de taxus echter niet.

De veiligste buxusalternatieven

Met uitzondering van de taxus is dus iedere buxusvervanger minder giftig dan de buxus. Omdat er nauwelijks haagplanten zijn die helemaal geen giftige onderdelen hebben is het toch belangrijk om goed op te letten bij de aanschaf van alternatieven voor een buxushaag. Als er rond jouw huis dieren aanwezig zijn, is de Japanse hulst of de snelgroeiende Lonicera nitida de meest veilige optie, maar ook die moeten na het bloeiseizoen goed in de gaten gehouden worden. Wel is het zo dat alle buxusalternatieven volledig resistent zijn tegen de buxusmot en de buxusziekte. Met de juiste voorzorgsmaatregelen heeft u met een goede buxusvervanger dus een stuk minder te vrezen.