Bestrijding buxusrups

We kennen ze allemaal wel: de strakke, klassieke buxushagen die in veel formele tuinen prijken. Een lange tijd was de buxus een van de meest geliefde haagplanten onder tuinliefhebbers. De populariteit van deze wintergroene haagplant loopt de laatste jaren echter flink terug. Dit komt voornamelijk omdat buxus op grote schaal geplaagd wordt door buxusziekten zoals de buxusschimmel. Maar vooral de buxusrups is een serieus probleem: deze beestjes vreten de haagplant kaal en brengen hem op deze manier ernstige schade toe. Regelmatig sterft de plant zelfs af door de gevolgen van de buxusrups. Wat kunt u zelf doen ter bestrijding van de buxusrups?

Wat is buxusrups en hoe herkent u een plaag?

De buxusrups komt voort uit de larven van de buxusmot. De buxusmot is een mot die oorspronkelijk alleen in Oost-Azië voorkwam. In 2006 hebben de nachtdiertjes echter hun weg naar Europa gevonden en sinds 2011 komt de buxusmot ook in Nederland voor. De buxusmot legt haar eitjes aan de onderkant van het buxusblad. De buxusmot leeft zo’n 8 dagen en legt gedurende deze periode gemiddeld 800 eitjes. U kunt zich de immense schade aan uw buxushaag dus voorstellen wanneer de eitjes uitkomen. Deskundigen spreken dan ook van een ware plaag die maar moeilijk te bestrijden is. Van alle ziekten en problemen vormt buxusrups momenteel de grootste bedreiging voor de buxus.

De buxusrups leeft over het algemeen in groepjes bij elkaar in spinsels. De beestjes hebben een zwarte kop en een felgroen of geel lijf met enkele witte en zwarte banden. Ze zijn ongeveer 2 tot 4 centimeter lang. De buxusrups wordt actief zodra het warmer wordt, bij temperaturen van 10 graden Celsius of meer. Voordat buxuseigenaren de beestjes opmerken in hun haag of buxusplanten, is het vaak al te laat. Het is daarom goed om te weten wat de eerste signalen zijn dat de buxusrups zich in uw haag bevindt, zodat u een aangetaste buxus herkent. Want hoe eerder u ingrijpt, hoe groter de kans dat de buxus overleeft.

Wees alert op droge en verdorde bruine plekken in uw buxusplanten. Ziet u dergelijke plekken? Onderzoek de plant dan altijd nader. Begin bij de plek die droog en dor is. Werk de plant met uw handen open zodat u diep in de buxus kunt kijken. Als er sprake is van buxusrups treft u vaak spinsels aan. U ziet de rupsen zelf niet altijd, omdat ze door hun schutkleuren niet opvallen tussen het gebladerte. Echter kunt u er bij schade aan het buxusblad, kale takjes en spinsels in uw haag zeker van zijn dat u te maken heeft met buxusrups.

Buxusrups bestrijden: de verschillende methoden

Wanneer u buxusrups in uw buxusplanten ontdekt heeft, wilt u natuurlijk weten of de plaag te bestrijden is en zo ja, hoe. Hoewel het niet onmogelijk is om buxusrups te bestrijden, is het wel een lastige taak die veel tijd, moeite en geld vergt. Het vervelende van de verschillende bestrijdingsmethoden is dat succes niet gegarandeerd is. Soms heeft iemand alles geprobeerd, maar is de plaag te hardnekkig en zullen de buxusplanten alsnog afsterven. Of valt de plant ten prooi aan een nieuwe plaag na effectieve bestrijding. Toch zijn er methoden die het proberen waard zijn.

Allereerst kunt u de rupsen met de hand verwijderen uit uw buxus. Neem ook de poppen van de rups mee. Draag handschoenen, plaats de rupsen in een afgesloten zak en gooi deze bij het restafval. Gooi nooit levende rupsen in de groencontainer. De kans bestaat dat de rupsen gewoon terug naar uw buxus kruipen. Deze methode werkt alleen als buxusplanten in uw hele straat worden aangepakt. Snoei de plant ook gelijk een stuk terug, vooral de aangetaste delen. Dit geeft de buxus meer kans om te herstellen.

Ook zijn er verschillende chemische en biologische bestrijdingsmiddelen verkrijgbaar bij tuincentra, bouwmarkten en gespecialiseerde webshops. Een voorbeeld van een chemisch insecticide is Compo Karate garden spray. Beide zijden van het buxusblad dienen behandeld te worden met dit middel. De werkzame stof in de spray dringt door tot in het buxusblad, waardoor rupsen die het blad eten vervolgens doodgaan. Een groot nadeel van chemische insecticiden is dat behandelde rupsen mogelijk giftig zijn voor jonge vogels die ze opeten. Ook zijn er aanwijzingen dat dergelijke middelen een bedreiging vormen voor bijen, wat weer de nodige gevolgen voor het ecologisch evenwicht zou kunnen hebben.

Het aanbod in biologische bestrijdingsmiddelen is ook groot. Een aantal bekende biologisch insecticiden zijn Spruzit en Calypso. Ook producten op basis van Pyrethrum lijken effectief te zijn tegen de buxusrups. Deze werkzame stof wordt gewonnen uit de Afrikaanse margriet. Bestrijdingsmiddelen met Pyrethrum zijn verkrijgbaar van verschillende fabrikanten. Ook kunt u een feromoonval ophangen om mannelijke buxusmotten te vangen. De insecten worden naar de val gelokt doordat deze de geur van feromonen van de vrouwelijke buxusmot verspreidt. Zo zou de levenscyclus van de mot onderbroken worden. In de praktijk blijken dergelijke vallen echter weinig effectief.

Overige methoden ter bestrijding van buxusrups

De buxusrups heeft in Europa weinig natuurlijke vijanden. Koolmezen blijken een van de weinige vogels te zijn die de rups wel eten. Zij dragen dan ook hun steentje bij aan de bestrijding van buxusrups. Toch is dit niet afdoende: er zijn ontzettend veel buxusrupsen en het duurt vrij lang voordat voldoende vogels de insecten weten te vinden. Een andere natuurlijke vijand van de buxusrups is de Aziatische sluipwesp. Deskundigen twijfelen echter of het verstandig is deze uitheemse wesp in Europa te introduceren ter bestrijding van buxusrups. Mogelijk zouden de wespen namelijk ook inheemse insecten verdringen.

Deskundigen zijn druk op zoek naar een methode die echt effectief is om buxusrups te bestrijden. Juist omdat de plaag zo omvangrijk is, is er behoefte aan een methode die echt werkt. Recent werd er een methode ontdekt waarbij de buxus in plastic verpakt wordt, zodat de rupsen sterven aan de warmte. Ook is er een methode waarbij larven worden gevangen met behulp van een harde waterstraal en een speciale stofzuiger. Over dergelijke methoden is echter nog niet genoeg bekend om te spreken van bewezen effectiviteit.

Wat als bestrijding van de buxusrups niet lukt?

De buxusrups vormt geen bedreiging voor andere planten dan de buxus. Bij gebrek aan buxus zullen de rupsen niet op zoek gaan naar een andere plant, maar zullen ze simpelweg verhongeren. De beste manier om buxusrups te bestrijden is dus ook om alle buxus in uw tuin al dan niet preventief te vervangen door een gezond alternatief voor de buxus, zoals Japanse kardinaalsmuts, Japanse hulst of taxus. Alleen op deze manier blijft uw tuin echt van deze plaag verschoond.

De Japanse hulst ‘Dark Green’® is het alternatief dat in alle opzichten het meest lijkt op buxus. Deze haagplant vertoont niet alleen uiterlijke gelijkenissen met buxus, maar leent zich ook uitstekend voor het aanleggen van de welbekende strakke, formele hagen. Ook is Japanse hulst ‘Dark Green’® prima geschikt om solitair te planten en in allerlei vormen te snoeien. Uiteraard heeft u ook keuze uit diverse andere buxusalternatieven. Daar het bestrijden van buxusrups geen enkele garantie op succes biedt, is de enige manier om echt zorgenvrij te blijven het aanplanten van een goede buxusvervanger.